Czy twoje dziecko jest wysoko wrażliwe? Zrób test i sprawdź! Wysoka wrażliwość to nie wada, ani choroba, tylko część osobowości. Kiedyś wysoko wrażliwe dzieci spotykały się z brakiem zrozumienia ze strony społeczeństwa. Teraz, dzięki badaniom naukowców,… Dziecko wysoko wrażliwe może wypadać gorzej, kiedy funkcjonuje pod presją czasu lub gdy jest obserwowane czy oceniane, np. przez grupę. Jeśli potrzebuje więcej czasu, aby wykonać polecenie, to poganianie, ocenianie czy okazywanie zniecierpliwienia nie pomogą - zwiększą i tak już duże pobudzenie dziecka, co uniemożliwi nie tylko W związku z powyższym opracowano podejście wspierające dzieci wysoko wrażliwe do realizacji zadań rozwojowych. Założenia obrazuje poniższy schemat: Rys. 1. Wsparcie wysoko wrażliwych dzieci, oprac. M. Baryła-Matejczuk Identyfikacja potenajału dziecka Edukacja i wsparcie rodziców i wychowawców Forum wymiany doświadczeń Świadoma WYSOKO WRAŻLIWE DZIECKO. JAK ZROZUMIEĆ DZIECKO I POMÓC MU ŻYĆ W PRZYTŁACZA • Książka ☝ Darmowa dostawa z Allegro Smart! • Najwięcej ofert w jednym miejscu • Radość zakupów ⭐ 100% bezpieczeństwa dla każdej transakcji • Kup Teraz! • Oferta 14583357340 Jeśli nigdy nie spotkałaś osoby wysoko wrażliwej (lub nie wiedziałaś o tym), możesz nie wiedzieć, jakie są dla niej charakterystyczne cechy. Często, gdy mamy do czynienia z dzieckiem wysoko wrażliwym, na pierwszy rzut oka może nam się wydawać, że to maluch "trudny" lub "niegrzeczny". Oto 6 cech dzieci wysoko wrażliwych - to wcale nie oznacza, że są "trudne". kisah salman al farisi dan abu darda. Osoba wysoce wrażliwa doświadcza świata inaczej niż inni. Ze względu na biologiczne różnice, z którymi się urodziła, jest bardziej świadoma pewnych odmienności, a także głęboko przetwarza informacje. Jak wspierać taką osobę, jeśli znajduje się w grupie dzieci o innym stopniu wrażliwości? Czy można ułatwić jej funkcjonowanie w przedszkolu, by jej rozwój przebiegał prawidłowo? Kim jest osoba wysoko wrażliwa? Wysoko wrażliwa osoba (WWO) to termin stworzony do określenia grupy ludzi, których mózgi bardzo głęboko przetwarzają wszystkie informacje, w tym emocje, myśli i bodźce sensoryczne. To sprawia, że są bardziej wrażliwi, zarówno fizycznie, jak i emocjonalnie, w porównaniu z innymi ludźmi. Osoba wysoko wrażliwa posiada cechę temperamentu, którą profesjonalnie określa się wrażliwością przetwarzania sensorycznego. Cecha ta opisuje zarówno pozytywne, jak i negatywne, międzyludzkie różnice we wrażliwości na środowisko. POLECAMY Samo pojęcie wysoko wrażliwej osoby zostało wprowadzone przez dr Elaine Aron (psycholożkę i autorkę książki Wysoko wrażliwi, wydanej w 1996 r.). Dzięki sukcesowi tej publikacji zostało ono spopularyzowane i coraz częściej używane jest przez osoby interesujące się własnym rozwojem. Warto pamiętać, że wysoka wrażliwość to cecha osobowości, a nie zaburzenie czy też choroba. Samo pojęcie nie jest jeszcze naukowo do końca określone. Według dr Elaine Aron szacuje się, że ok. 20% populacji rodzi się z wyższą wrażliwością na przetwarzanie sensoryczne. Oznacza to, że układ nerwowy takich osób przetwarza informacje bardziej szczegółowo, niż to występuje u innych. Tak dokładne przetwarzanie, mimo swoich plusów, może prowadzić do nadmiernej stymulacji. Wysoko wrażliwy przedszkolak Jest bardzo prawdopodobne, że w każdej z grup znajduje się kilka wysoko wrażliwych dzieci. Wysoka wrażliwość wiąże się zarówno z pozytywnymi cechami, jak i tymi, które mogą utrudniać ogólne funkcjonowanie. Dla części wysoko wrażliwych dzieci problemem jest ich wysoka wrażliwość na hałas, zwykle nieodłącznie związany z przebywaniem w tłumie rówieśników. Także zdobywanie pewnych umiejętności społecznych zajmuje im trochę więcej czasu, co może skutkować przypisaniem im „łatki” nieśmiałych i wycofanych. Wiele wysoko wrażliwych osób reaguje emocjonalnie na wszelkie niesprawiedliwości, a także z trudnością dostosowuje się do zmian i bycia „pod presją”. Poprzez swoje przeczulenie na wszelkie bodźce, łatwo czują się przytłoczeni własnymi emocjami. Zrozumienie WWO może obudzić wrażliwość u innych osób, przebywających razem z nimi. Szkolenia nauczycieli na temat osób bardzo wrażliwych praktycznie jednak nie występują. Z pewnością jest to obszar, który wymaga większej uwagi systemu edukacji. Nieznajomość potrzeb i funkcjonowania WWO może prowadzić do stosowania kar lub niepotrzebnego etykietowania, czego można by łatwo uniknąć, gdyby nauczyciele stali się bardziej świadomi tego problemu i zaczęli stosować skuteczne strategie w swoich planach zajęć. Wielu z nauczycieli wskazuje, że wiedzieli, że niektórzy z ich przedszkolaków są bardziej wrażliwi, ale nie byli w pełni zaznajomieni z pojęciem osób wysoko wrażliwych. Zapytani o to, jak dbają o swoich wrażliwych podopiecznych, często odpowiadali, że zwykle próbują bardziej zaangażować ich w zadania lub zadawać im otwarte pytania, jednak bez świadomości, czy to naprawdę jest najlepsze wsparcie. Niektórzy wspominają także, że brakuje dostępnych zasobów, a dzieci, które gorzej radzą sobie z nauką, a także te ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i niepełnosprawnościami, są zwykle postrzegane priorytetowo. Nauczycielom trudno było określić, jak zapewnić wysoko wrażliwym dzieciom prawidłowe warunki rozwoju. Jest to kluczowy problem, gdyż w sytuacji, kiedy bardzo wrażliwi uczniowie znajdują się w sprzyjającym środowisku, osiągają lepsze wyniki wyższy poziom umiejętności społecznych (Baryła-Matejczuk, 2020). Znaki szczególne bardzo wrażliwych dzieci Przedszkolak wysoko wrażliwy może powoli odpowiadać na pytania, a także odpowiadać nietypową konstrukcją zdania. Bardzo łatwo nadmiernie się stymuluje i nie radzi sobie dobrze z usunąć presją czasu. Zdarza się też, że reaguje emocjonalnie i z trudnością przyjmuje krytykę. Warto, by nauczyciele uświadomili sobie te różnice na początku drogi edukacyjnej tych dzieci i zrozumieli, że dostrzeżenie tych znaków może pomóc w rozpoczęciu procesu ich identyfikacji. Częścią tego procesu powinno być również ostrożne określanie dzieci jako „nadwrażliwych” lub „zbyt delikatnych”, aby ich nie etykietować na starcie. Może to dotyczyć zwłaszcza chłopców, dla których bycie wrażliwym w społeczeństwach, w których oczekuje się, że mężczyźni będą twardzi i silni, jest bardzo trudne. Używanie negatywnych określeń przy nazywaniu zachowań, które odbiegają od tych rzekomych norm, może być szkodliwe dla ich rozwoju. Najważniejszym zadaniem w kontekście pracy z dziećmi wysoko wrażliwymi jest zapewnienie nauczycielom dostępu do zasobów i zwiększenie świadomości tego problemu – co z kolei może mieć duży wpływ na jakość nauczania i uczenia się. Dziecko wysoce wrażliwe jako wyzwanie dla edukacji Temat wrażliwości w literaturze psychologicznej opisywany jest na różne sposoby. Psychologia rozwojowa kładzie nacisk na wrażliwość dziecka przede wszystkim jako gotowość lub podatność na określone wpływy, których celem jest rozwinięcie pewnych funkcji lub doskonalenie pewnych umiejętności. W tym przypadku wrażliwość opisuje się w odniesieniu do interakcji z otoczeniem, na którą składają się cechy dziecka, zasoby środowiskowe, a także jakość relacji dziecka z otoczeniem (Brzezińska, 2003). Wysoka wrażliwość u dzieci może być odbierana przez rodziców i nauczycieli jako dysfunkcja lub deficyt. Dziecko, którego reakcje w dużej mierze różnią się od reakcji rówieśników, staje się problemem, a rodzice mogą martwić się o jego zdolność do radzenia sobie z rzeczywistością przedszkolną i szkolną. Warto, by wysoka wrażliwość była jednak postrzegana jako indywidualny zasób dziecka i jego potencjał. Niektórzy określają ją jako zaletę, której pojawienie się wymaga zapewnienia odpowiednich warunków podtrzymujących. Zalety i wady, które mogą wiązać się z wysoką wrażliwością Liczne badania wykazały, że sama wysoka wrażliwość nie jest zaburzeniem, jednak w niesprzyjających warunkach może wiązać się z licznymi trudnościami. Dzieci bardzo wrażliwe określane są jako reaktywne, łatwo podatne na stres, nieśmiałe, zahamowane w zachowaniu. Jednak w sprzyjającym środowisku dzieci wysoko wrażliwe radzą sobie lepiej niż ich rówieśnicy: osiągają lepsze wyniki w nauce, mają bardziej konstruktywne postawy moralne, wyższy poziom kompetencji społecznych, wyższy poziom samoregulacji i większe poczucie bezpieczeństwa. Szczególnie ważne jest środowisko, w którym się rozwijają. Wysoka wrażliwość stanowi o ogromnym potencjale i w warunkach wspierających będzie działać na korzyść dziecka, alternatywnie w warunkach szkodliwych zwróci się przeciwko niemu i będzie miała negatywny wpływ na jego funkcjonowanie. Bardzo wrażliwy i reaktywny układ nerwowy może w korzystnych warunkach wspierać rozwój kreatywności, intuicji i nieszablonowego myślenia. W niekorzystnych warunkach może ulec przeciążeniu i prowadzić do dezorganizacji, zmniejszając produktywność dziecka i obniżając jego samoocenę. Strategie ułatwiające pracę z dzieckiem wysoko wrażliwym Wiele metod terapeutycznych i rozwojowych, które polecane są dla dzieci wysoko wrażliwych, może przynieść korzyści także dzieciom nieposiadającym tej cechy. Jest to szczególnie istotna informacja dla nauczycieli pracujących z dużą grupą dzieci, gdy maleją szanse na indywidualne podejście do każdego z podopiecznych. Techniki medytacyjne i oddechowe doskonale sprawdzą się jako ćwiczenia pomiędzy kolejnymi zadaniami. Zatrzymanie się „w biegu” często jest trudne z uwagi na dużą liczbę zadań, jednak umiejętność wyciszenia się i skupienia na chwili „tu i teraz” przyniesie długofalowe korzyści. Edukacja na temat emocji, radzenia sobie z nimi i panowania nad własnym ciałem może być doskonałym punktem rozpoczęcia rozmowy na temat dojrzewania. Współpraca rodzica z nauczycielem Bardzo istotna jest współpraca nauczyciela z rodzicem. Większość bardzo wrażliwych osób dąży do perfekcjonizmu i wiele od siebie oczekuje. Rozmowy na ten temat z dzieckiem, zarówno w przedszkolu, jak i w domu, mogą zdjąć część presji narzuconej sobie przez dziecko. Dzieci wysoko wrażliwe preferują nauczanie poprzez bezpośrednie instrukcje indywidualne. Nie lubią występować przed grupą. Rolą nauczyciela jest dostrzeżenie potrzeb dziecka, które dopiero przy prawidłowym wsparciu może osiągnąć szczyt swoich możliwości, zarówno edukacyjnych, jak i społecznych. Dzieci wysoko wrażliwe chętniej będą wykonywać prace grupowe w gronie znanych sobie osób (przyjaciół), niż nieznajomych. Ten aspekt jest dość newralgiczny, gdyż może powodować opór w nauczycielu, by mimo wszystko „popychać” ucznia w kierunku nieznanego. Istotne będą indywidualne podejście i świadomość konsekwencji danych wyborów. Niemniej ważną rolę odgrywają czynniki, do których zwykle nie przywiązuje się szczególnej wagi. Dużo kolorów w wystroju sali i zbyt duża ilość światła mogą wpływać na nadmierne przebodźcowanie i tym samym zmniejszenie zdolności do rozwoju dziecka wysoko wrażliwego. Rodzice dzieci wysoko wrażliwych mogą w szczególny sposób przyczynić się do wsparcia rozwoju swoich pociech, stając się niejako nauczycielami pedagogów swojego dziecka. Zwykle rodzic ma już określoną wiedzę i świadomość problemów, z jakimi może borykać się jego dziecko z uwagi na swoją wysoką wrażliwość. Z racji tego warto, by rodzic uświadamiał nauczyciela, jakie mogą być reakcje dziecka na poszczególne elementy, jak można wesprzeć dziecko, gdy czuje się przytłoczone ilością bodźców. Otwartość nauczyciela i chęć wysłuchania rodzica stanowią tutaj główne czynniki umożliwiające odnalezienie się dziecka w środowisku przedszkolnym. Jak wspierać wysoko wrażliwe dziecko? Nowe i nieznane sytuacje sprawiają, że WWO czuje się niekomfortowo. Zwykle osoby wysoko wrażliwe preferują powtarzalne, ustrukturyzowane zajęcia, zasady i rytuały. W sytuacjach niejasnych, bez struktury, osoby WWO stają się nerwowe, pełne niepokoju i trudno im zachować wewnętrzną równowagę. Oczywiście, środowisko przedszkolne nie jest w stanie zapewnić idealnych warunków w tym aspekcie, gdyż nieprzewidziane sytuacje zdarzają się dość często, jednak wiedza na ten temat może pomóc nauczycielowi zareagować w odpowiedni sposób i okazać więcej zrozumienia, gdy dziecko poczuje się zagrożone. Wystarczy kilka słów w kierunku dziecka, które okazuje stres w nieznanej sytuacji, by pomóc mu uporać się z trudnymi dla niego emocjami. Dla dziecka wysoko wrażliwego bliskie relacje są bardzo ważne, jednak preferują małe grono przyjaciół. Większe grupy ludzi i duże przestrzenie (np. plac zabaw) są postrzegane prz... Pozostałe 70% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów Co zyskasz, kupując prenumeratę? 10 wydań magazynu "Monitor Dyrektora Przedszkola" Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online Możliwość pobrania materiałów dodatkowych ...i wiele więcej! Sprawdź Twoje dziecko jest nadwrażliwe, możesz opisać je jako nieśmiałe albo emocjonalne lub lękowe? A być może najlepiej opisuje je psycholog Elaine Aron? „Osoby wysoko wrażliwe wszystko przetwarzają głębiej. Szukają relacji pomiędzy wszystkim, co postrzegają, przeszłymi doświadczeniami lub analogicznymi obiektami. Robią to niezależnie od tego, czy zdają sobie z tego sprawę, czy nie.” Naukowcy przez długi czas zastanawiali się, czy to, że niektóre osoby są bardziej wrażliwe niż inne wiąże się z genami czy ze środowiskiem. Wygląda, że najnowsze badanie przeprowadzone w Queen Mary University of London i Kings College London pozwala odpowiedzieć na to pytanie. Michael Pluess, profesor psychologii rozwoju na Queen Mary University of London i kierownik badania, powiedział: „Wrażliwość, jako podstawowa ludzka cecha jest czymś, co łączy nas wszystkich. Ale różnimy się tym, jak wpływają na nas nasze doświadczenia. Naukowcy zawsze uważali, że istnieje genetyczna podstawa wrażliwości, ale po raz pierwszy byliśmy w stanie oszacować, w jakim stopniu jest ona przekazywana genetycznie”. Przebadano 2800 siedemnastoletnich bliźniąt (w tym około 1000 jednojajowych), aby zobaczyć, jak silnie wpłynęły na nie pozytywne lub negatywne doświadczenia. Celem było sprawdzenie, jak wiele różnic we wrażliwości można wyjaśnić czynnikami genetycznymi, a ile związanych jest ze środowiskiem lub wychowaniem. Z badań jasno wynika, że w 47 procentach nasz stopień wrażliwości jest uwarunkowany genetycznie, a 53 procent mają na niego wpływ czynniki środowiskowe. Dr Elham Assary, współbadacz powiedział: „Jeśli dziecko jest bardziej wrażliwe na negatywne doświadczenia, może się zdarzyć, że łatwiej będzie się stresować i odczuwać lęk w trudnych sytuacjach. Z drugiej strony, jeśli dziecko jest bardziej wrażliwe na pozytywne doświadczenia, może być tak, że będzie czerpać większe korzyści z interwencji psychologicznych w szkole”. Profesor Pluess uważa, że odkrycia mogą pomóc nam w zrozumieniu i radzeniu sobie z wrażliwością w nas samych i innych. „Ponieważ teraz wiemy, że wrażliwość wynika zarówno z biologii, jak i środowiska, ważne jest, aby ludzie uznawali ją za ważną część tego, kim są i uważali ją za siłę, nie tylko jako słabość”. Co to jest wrażliwość emocjonalna? Wrażliwość emocjonalna oznacza łatwość lub trudność, z jaką twoje dziecko reaguje emocjonalnie na różne sytuacje. Stopień wrażliwości emocjonalnej jest nieodłączną częścią jego temperamentu. Niektóre dzieci są bardzo wyczulone na własne uczucia i bardzo głęboko odczuwają różne rzeczy. Ale są też dzieci, które bardzo silnie dostrajają się do emocji otoczenia. Wszystkie są pełne empatii i troski. Często zadają wnikliwe pytania i mają analityczny oraz kreatywny umysł. Jednocześnie świat „czują” o wiele mocniej. Bardzo wrażliwe dzieciwykrywają subtelne zapachy, zauważają mnóstwo szczegółów, niektóre potrawy wydają się im zbyt aromatyczne, a ubrania zbyt szorstkie. Nawet kiedy są szczęśliwe, mogą nie chcieć brać udziału w zajęciach grupowych, odmawiać wyjazdu na kolonie i występów w szkole. Często przejmują emocje ludzi wokół nich i szybko mogą czuć się przemęczone ilością bodźców, na które ich koledzy nie zwróciliby uwagi. Dlatego też są podatne na nagłe napady złości lub załamania emocjonalne. Najczęściej w takich sytuacjach dostają etykietę „nieśmiałych”, „dziwnych”, „przewrażliwionych” lub „nieelastycznych”. Co musisz wiedzieć o wysoko wrażliwych dzieciach? Psychoterapeutka i badaczka wysokiej wrażliwości Elaine Aron sugeruje, że osoby wysoko wrażliwe mają 4 współwystępujące cechy: głębokie przetwarzanie, łatwość ulegania przestymulowaniu, reaktywność emocjonalną połączoną z dużą empatią, wyczulenie na subtelne bodźce. Jak manifestuje się głębokie przetwarzanie u dziecka? Często o takich dzieciach myślimy jako o refleksyjnych, analitycznych, nad wiek rozwiniętych. To one zadają głębokie pytania, używają bogatego słownictwa, dzielą się zaskakującymi spostrzeżeniami, a ich poczucie humoru jest błyskotliwe. Jednocześnie podejmowanie decyzji sprawia im trudność, bo rozważają zbyt wiele możliwości. Również wchodzenie w nowe sytuacje i poznawanie osób często wywołują w nich dyskomfort, ponieważ potrzebują czasu, żeby się przyjrzeć i ocenić, czy są gotowe na nowe relacje. Łatwość ulegania przestymulowaniu związana jest z tym, że twoje dziecko dużo silniej doświadcza bodźców zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych. A ponieważ dzieci są na etapie intensywnej obserwacji, przetwarzania informacji i nauki, to nawet te mniej wrażliwe czasem bywają zmęczone i zestresowane. U dzieci wysoko wrażliwych przebodźcowanie następuje szybciej, bo dużo głębiej i szczerzej analizują każdą sytuację. W efekcie dochodzi do załamań emocjonalnych, które manifestują się w różny sposób: bezsennością, płaczem, nadmiernym pobudzeniem, wycofaniem. W 2012 roku psycholog i terapeutka systemowa Friederike Gerstenberg przeprowadziła badanie, w którym porównała reakcje osób wrażliwych i niewrażliwych podczas wykonywania trudnego zadania percepcyjnego. I chociaż osoby wrażliwe wykonały pracę dokładnie i szybciej, to po zakończeniu były nieporównanie bardziej zestresowane niż reszta uczestników. źródło Kolejną cechą, którą możesz zaobserwować jest reaktywność emocjonalna połączona z dużą empatią. Takie dzieci chciałyby przytulić cały świat. Rozpaczają nad cierpieniem zwierząt, przeżywają, kiedy widzą, że coś nam dolega, potrafią nagle wybuchnąć płaczem, dbają o uczucia innych ludzi, przeżywają swoje błędy i oceniają się krytycznie. Z badań wiemy, że silnie reagują zarówno na pozytywne, jak i negatywne doświadczenia. Jest to związane nie tylko z głębokim przetwarzaniem, ale również z ich wyczuleniem na subtelne bodźce. Wrażliwe dziecko zauważa nawet drobne zmiany w otoczeniu, wyczulone jest też na ton głosu, gestykulację. Jako pierwsze poczuje „dziwne zapachy”, usłyszy najcichsze dźwięki. Wyprawa do kina może je przerażać ze względu na głośność i dużą liczbę osób, czasem nawet dźwięk wodospadu może powodować u niego niepokój. Jak możesz pomóc wysoko wrażliwemu dziecku? W 1995 roku profesor pediatrii i psychiatrii W. Thomas Boyce i jego współpracownicy przeprowadzili badanie, które pokazało, że dzieci wysoko wrażliwe, jeśli są wychowywane w stresującym środowisku, dużo częściej chorują i doznają urazów. Natomiast jeśli środowisko domowe jest stabilne i przewidywalne, doznają urazów rzadziej niż ich rówieśnicy. Boyce wysoko reaktywne dzieci nazywa orchideami, które potrzebują dbałości, by móc pięknie rozkwitnąć, dzieci niereaktywne nazywa mleczami, które potrafią się cudownie rozwijać w każdych warunkach i radzić sobie ze wszystkimi niedogodnościami. Profesor Boyce sugeruje, że od naszej postawy zależy, czy wrażliwość dziecka stanie się problemem czy potencjałem, który można wykorzystać, żeby rozkwitł. Pierwsze, co możemy zrobić to zaakceptować temperament dziecka. Pamiętać też, że ono szczególnie potrzebuje rutyny i przewidywalności oraz poczucia, że jest kochane bezwarunkowo. Jest jeszcze jedna ważna rzecz, o której mówi lekarz: „Myślę, że jest to prawdopodobnie najtrudniejsze zadanie rodzicielskie w wychowywaniu dziecka-orchidei. Rodzice muszą balansować na bardzo cienkiej linii, z jednej strony nie doprowadzając do sytuacji, które naprawdę przytłaczają dziecko i wywołują w nim wielki lęk, a z drugiej strony nie chroniąc ich całkowicie przed doświadczeniami, które nauczą je opanować tego rodzaju przerażające sytuacje”. Czyli co konkretnie możesz zrobić, żeby wesprzeć swoje wysoko wrażliwe dziecko? Zrozum, że wrażliwość emocjonalna jest częścią wrodzonego temperamentu twoich dzieci. Unikaj negatywnych etykiet. Nie mów dziecku, że jest beksą, histerykiem, samolubem, egoistą itd. Zamiast tego pozytywnych słów, takich jak „bardziej wrażliwy”, „czuły”, „empatyczny”. Zacznij myśleć o wrażliwości swojego dziecka jak o szczególnym darze, możliwości, potencjale. Staraj się zrozumieć intensywne reakcje i zachowania, które mogą wydawać ci się trudne. Nie zawstydzaj dziecka za to, kim jest. Naucz dziecko i siebie nazywania emocji tak, żeby potrafiło opowiadać i odpowiednio wyrażać swoje uczucia. Codzienne sytuacje, oglądanie filmu, wspólne czytanie książki lub spacer mogą być świetną okazją do dzielenia się swoimi uczuciami i pomaganiu dziecku w rozpoznawaniu własnych uczuć i reakcji. Przypatrz się sobie i sprawdź, w jaki sposób możesz dopasować się do potrzeb swojego dziecka i opracuj strategie, które pomogą wam we wzajemnym zrozumieniu. Jeśli masz więcej niż jedno dziecko, nie porównuj. Sprawdź również potrzeby każdego z nich. Może być tak, że np. twoje żarty dla jednego z nich będą świetną zabawą, a dla wysoko reaktywnego czymś, co sprawi mu przykrość. Wrażliwe dzieci potrzebują dużej zachęty. Doceniaj starania, nawet jeśli nie od razu kończą się sukcesem. Tylko upewnij się, że to zasłużona pochwała. Dzieci chwalone bez względu na to, co robią, często mają niższą samoocenę niż te, które są chwalone za konkretne działania. Upewnij dziecko, że wszystkie emocje są w porządku. Nie ma dobrych i złych. Każda z nich jest po prostu informacją. Złość pokazuje, że jakieś nasze granice zostały przekroczone, lęk podpowiada, że może nie czujemy się dostatecznie silni, odważni, itd. Kiedy dziecko nauczy się rozpoznawać i nazywać emocje, można mu będzie podsuwać odpowiednie narzędzia, które pozwolą przekształcać je na konstruktywne zachowania. Uszanuj potrzebę wyciszenia. Jak wiesz dzieci wysoko reaktywne dużo szybciej reagują i się wzbudzają oraz wypalają emocjonalnie. Dlatego jeśli widzisz, ze potrzebują odpoczynku, pobycia samotnie – pozwól na to. Pozwól dziecku mówić nie. Zobacz jak często my dorośli dajemy sobie prawo do mówienia „nie” i jak rzadko udzielamy go dzieciom. Oczywiście są sytuacje, gdzie bez wątpienia powinniśmy mieć decydujący głos, jednak jeśli dziecko mówi, że nie chce pójść na urodziny do kolegi, nie podziela naszego entuzjazmu, żeby wyjechać na obóz czy wystąpić w przedstawieniu, to po prostu uznaj jego potrzebę. Bądź cierpliwa/y. Pamiętaj, że twoje dziecko wnikliwie przetwarza informacje, dlatego potrzebuje więcej czasu, żeby odnieść się do propozycji czy sytuacji. Głęboko się nad nimi zastanawiając, analizując problem pod wieloma różnymi kątami i łącząc je z większym obrazem. Nie zapominaj mówić dziecku, że „świat potrzebuje wyjątkowych ludzi, takich jak ty”. Przecież zapewne nie masz wątpliwości, że empatia, słuchanie i zrozumienie to wspaniałe cechy, a wrażliwe dzieci mogą być również wyjątkowo analityczne i kreatywne. Dlatego upewnij dziecko, że chociaż jego temperament może dla niego być wyzwaniem, to jego wrażliwość jest prawdziwym darem. To pytanie powinnaś skierować do psychologa, lub psychiatry dziecięcego. Na forum nikt Ci dziecka nie zdiagnozuje. Domyślam się, że jako rodzic , z trojga złego, wolałabyś mieć dziecko wysoko wrażliwe, niż autystyczne, lub z ZA. Prawdę mówiąc, nie spotkałam się z naukowym określeniem "dziecko wysoko wrażliwe”, ale nie będę się upierać, że takowe nie istnieje. W internecie z pewnością znajdziesz opis zachowań dzieci autystycznych i z ZA, możesz sobie porównać z zachowaniem własnego dziecka. Cytuj Wyobraź sobie, że odbierasz bodźce silniej niż inni. Zachwyca cię muzyka, ale po 15 minutach w klubie czujesz się, jak po całym dniu pracy fizycznej. Widzisz i czujesz więcej, potrafisz rozpoznawać emocje, ale jednocześnie wchłaniasz złe nastroje. Podejmowanie decyzji zajmuje ci znacznie więcej czasu, bo dostrzegasz i analizujesz każdy szczegół. Tak żyją osoby wysoko wrażliwe (WWO). Czym jest ta cecha? To przekleństwo czy dar? O tym rozmawiamy z dr psychologii Moniką Baryłą-Matejczuk z Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji w Lublinie. Barbara Dąbrowska: Gdy odkryłam, że jestem WWO (wysoko wrażliwa osobowość) przepłakałam pół dnia – nie wiem, czy ze smutku, czy z radości. Po raz pierwszy w życiu poczułam, że nie jestem sama, ale też utwierdziłam się w przekonaniu, że jestem “z innej planety” i to już nigdy się nie zmieni. Jakie są najważniejsze cechy WWO? Monika Baryła-Matejczuk: O osobie wysoko wrażliwej mówimy, gdy posiada cechę temperamentu, którą profesjonalnie nazywa się wrażliwością przetwarzania sensorycznego. Cecha ta opisuje międzyludzkie różnice we wrażliwości na środowisko, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Wrażliwość przetwarzania sensorycznego jest dziedziczna. Pojęcie wysoko wrażliwej osoby zostało wprowadzone przez dr Elaine Aron (red. autorka książki “Wysoko wrażliwi”) i jest popularnym, bardziej przystępnym określeniem tej cechy. Wysoka wrażliwość bywa kojarzona z nadwrażliwością, skłonnością do zranień czy gwałtownymi reakcjami. W pracy z osobami wysoko wrażliwymi staramy się odczarować tą cechę podkreślając, że kryje się za nią ogromny potencjał. Wysoka wrażliwość na środowisko owszem zwiększa skłonność do silnego przeżywania stresu czy innych trudności, ale też umożliwia mocniejsze dostrzeganie pozytywnych aspektów. Takie osoby czerpią z życia pełnymi garściami, mają większą świadomość, intensywniej reagują, są bardziej empatyczne, uważne i refleksyjne. Osoby wysoko wrażliwe najczęściej opisywane są 4 cechami, akronimem DOES opracowanym przez dr Aron. D, czyli depth of processing – głębokość przetwarzania; O, czyli overstimulation – przestymulowanie, inaczej łatwość ulegania przestymulowaniu; E, czyli emotional reactivity and empathy – emocjonalna reaktywność i empatia; S, czyli sensitive – wyczulenie na subtelności. Znajdź ukojenie i panuj nad stresem wspierając się naturalnymi suplementami diety. Znajdziesz je w przestrzeni zakupowej Zdrowie umysłu Less Stress from Plants 60 kaps. wegański 60,00 zł 90,00 zł Zdrowie umysłu Naturell Ashwagandha, 60 tabletek 18,15 zł Zdrowie umysłu Miralo, Suplement diety wspomagający odporność na stres, 20 kapsułek 20,99 zł Wysoka wrażliwość wiąże się z silnym reagowaniem na bodźce ze świata zewnętrznego, a jak cecha ta wpływa na życie wewnętrzne? Tu dużą rolę odgrywa głębia przetwarzania, to taka próba uchwycenia sensu i znaczenia danego doświadczenia w przeciwieństwie do prostej, codziennej, szybkiej analizy. Głębokość przetwarzania przejawia się w takich cechach jak uważność na innych, sumienność w działaniu, intensywność w przeżywaniu. Wiążą się z nią także żywsze sny, bogatsza wyobraźnia, błyskotliwe poczucie humoru, tendencja do szczegółowego rozważania różnych działań, długiego zastanawiania się nad decyzją, a także świadomość konsekwencji własnych czynów. Niektóre informacje i emocje dłużej “zalegają” w osobie WWO, dzięki czemu następuje efektywniejsza nauka na bazie własnych doświadczeń, które są mówiąc kolokwialnie “mielone”. Ta pozornie spowolniona aktywność przejawiająca się np. w długim podejmowaniu decyzji prowadzi do głębszej analizy i przemyślanych wniosków. Idą za tym również głębokie, prowokujące pytania czy rozważanie wielu aspektów życia. Takie osoby wolniej niż inni przyzwyczajają się do nowych sytuacji, miejsc, towarzystwa ze względu na konieczność przyjrzenia się nim. Monika Baryła-Matejczuk Osoby wysoko wrażliwe dobrze odczytują emocje i reakcje innych osób, rozbudowana empatia pozwala im dostosować się do niesprzyjających warunków. Jednak druga strona medalu jest taka, że koszt psychiczny tego dostosowania jest wysoki Miewam w swoim życiu takie momentu, że “mielę i mielę” w swojej głowie jakąś decyzję – czasem miesiącami, bywa, że latami, a potem nagle jest! Wiem, co mam zrobić, wtedy jestem już na 100% pewna. Tak to się właśnie odbywa, w którymś momencie po prostu się wie. Dzieje się tak także dlatego, że osoby wysoko wrażliwe mają zdolność do zapamiętywania i analizowania dużej ilości szczegółów, poszukiwania zależności, zwracania uwagi na nieoczywiste elementy sytuacji. Innemu nie przyszłoby to w ogóle do głowy, a WWO to dostrzega także dzięki temu, że jest świadoma nie tylko tego, co na zewnątrz, ale także tego, co w środku. WWO mają problemy z kontaktami międzyludzkimi. Refleksyjność sprawia, że duża część towarzyskich spotkań wydaje im się miałka, a small-talk jest jak tortura. Co zrobić, by lepiej zrozumieć i lepiej się czuć w towarzystwie nie WWO? W zależności od badań stwierdza się, że WWO stanowią od 15 do 30 proc. populacji. Siła WWO polega na tym, że to mniejszość. Wyobraźmy sobie sytuację, że wszyscy analizują swoje problemy tak, jak osoby wysoko wrażliwe. To, delikatnie mówiąc, mogłoby znacząco utrudnić funkcjonowanie. Właśnie dlatego świat urządzony jest dla większości – metody wychowawcze, warunki pracy, spotkania towarzyskie są pomyślane z myślą o nie WWO. Osoby wysoko wrażliwe dobrze odczytują emocje i reakcje innych osób, rozbudowana empatia pozwala im dostosować się do niesprzyjających warunków. Jednak druga strona medalu jest taka, że koszt psychiczny tego dostosowania jest wysoki. Będąc osobą wysoko wrażliwą wchłania się nastroje ludzi dookoła. Kluczowe jest poznanie samego siebie i dostosowanie intensywności kontaktów towarzyskich do własnych możliwości. Jeśli nie jest to możliwe zawsze trzeba pamiętać o czasie na regenerację. Monika Baryła-Matejczuk Dzieci wysoko wrażliwe częściej chorują i doznają urazów. U dorosłego człowieka można to przełożyć na nasilony stres czy większe ryzyko wypadku samochodowego. Przestymulowanie bodźcami to ogromny problem osób WWO. Czasem po 15 minutach w centrum handlowym czuję, że zaraz zwariuję. Jak sprawić, by mózg odpoczął? Czas na wyciszenie, zadbanie o siebie, “ugłaskanie” swojego zmęczonego mózgu jest bardzo ważny. Badania pokazują, że niezwykle skuteczna w czasie regeneracji jest uważność, próba skupienia się na sobie, na swoich doznaniach płynących z ciała i z wnętrza. Drugą skuteczną metodą są techniki poznawcze polegające na przekształcaniu myśli zagrażających w bardziej racjonalne stwierdzenia. To takie przejście z emocji na poziom głowy. Istotny jest dobry kontakt ze sobą, z szacunkiem do samego siebie. Gdy moje ciało podpowiada mi, że na coś nie mam ochoty i nie muszę tego robić to po prostu lepiej sobie odpuścić. Czasem zdarzają się wydarzenia, które prawie zawsze wiążą się z przestymulowaniem, wtedy warto zorganizować sobie następny dzień wypoczynku. Co zrobić, gdy czuję, że nadmiar bodźców mnie przytłacza, a nie mogę przerwać tej sytuacji, wyjść (np. jestem w trakcie imprezy firmowej)? Jak pomóc sobie doraźnie? Przed każdym zdarzeniem, które może wiązać się z nadmierną stymulacją, warto się do niego przygotować. Jeśli moim zadaniem jest wygłosić wykład dla 500-osobowej grupy to dobrze jest sprawdzić wcześniej jak wygląda sala, gdzie będą siedzieli ludzie. Najpierw robimy wszystko to, co może sprawić, że będziemy tego stresu jak najmniej doświadczać, a potem robimy wszystko, by zredukować efekty napięcia. W sytuacji, gdy tu i teraz przestymulowanie zaczyna dominować nad ciałem warto uruchomić wewnętrzny dialog. Jestem w sytuacji, w której nie chcę być, ale dam sobie radę, bo spotkanie potrwa jeszcze tylko 15 minut. Potem będę mogła wrócić do domu, zjeść pyszną kolację, zrelaksować się z bliskimi. Ważne, by nauczyć się samego siebie podnosić na duchu, bo najgorsze, co można zrobić to popłynąć z emocjami. Emocje są jak śnieżna kula, szybko rosną, nakręcają się. Wróćmy zatem do poziomu głowy, wykorzystując skłonność do analizy, sprawdzamy na ile zagrożenie jest realne. To brzmi prosto, ale często wymaga długich miesięcy ćwiczeń, które wykorzystują elementy psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Co istotne będąc WWO trzeba szczególnie dbać o przyjaźń z samym sobą i nie wyrzucać sobie, że inni tak nie mają, innym jest łatwiej. Często miewam wrażenie, że mogłabym dużo więcej osiągnąć, ale nie jestem doceniana, bo brak mi przebojowości, a udawanie przebojowości to dla mnie ogromny koszt psychiczny. Jak funkcjonować zawodowo w świecie nastawionym na autoreklamę, wyniki, sukces, na bycie głośnym… W pracy zawodowej szczególnie ważna jest znajomość swoich cech i odpowiednie dopasowanie stanowiska pracy. Skoro wiem, że wszystko dokładnie analizuję, to nie mogę pracować na stanowisku, które wymaga szybkich reakcji. Szybko ulegam przestymulowaniu to nie powinnam pracować w dużym “open space” z boksami dla pracowników, gdzie cały czas jest głośno. Empatia świetnie sprawdza się w zawodach wymagających kontaktu z innymi ludźmi, ale są one zazwyczaj obciążone emocjonalnie, dlatego trzeba włożyć sporo pracy w umiejętność kontroli stopnia własnego zaangażowania. Badania prowadzone przez Biankę Acavedo i współpracowników wskazują, że u osób wysoko wrażliwych widoczna jest większa aktywacja rejonów mózgu odpowiedzialnym za świadomość, integrację informacji sensorycznych, refleksyjne myślenie, empatię. Take cechy w wielu zawodach są bardzo przydatne. Wysoka empatia może stać się trudnością, gdy mamy niestabilnych emocjonalnie pracowników, wylewnego, intensywnie reagującego szefa. Wtedy osoba WWO wchłania jak gąbka. Jak gąbka wchłania na szczęście także dobre środowisko pracy – wartościowe, budujące, kreatywne. Wysoka wrażliwość sprzyja kreatywności, tworzeniu nowych rzeczy. WWO lubi mieć zajęty mózg wymyślaniem nowych rozwiązań, a jej zdolność dostrzegania szczegółów i subtelności czynią jej projekty wyjątkowymi, innowacyjnymi. Świat sztuki, barw, dźwięku jest często dobrym kierunkiem zawodowym dla WWO. Będąc osobą wysoko wrażliwą wchłania się nastroje ludzi dookoła Osoby wysoko wrażliwe z powodu niewielkiej odporności na bodźce i wyczulenia na drobiazgi, subtelne sygnały są dużo bardziej narażone na stres. Czy WWO to w pewien sposób czynnik ryzyka zdrowotnego? Są badania pokazujące, że dzieci wysoko wrażliwe częściej chorują i doznają urazów. Ciekawe jednak jest to, że dzieje się tak, gdy wychowują się w niesprzyjającym, trudnym, stresującym środowisku. Gdy uwaga jest odciągnięta na inne aspekty to rośnie ryzyko zrobienia sobie krzywdy. U dorosłego człowieka można to przełożyć na nasilony stres czy większe ryzyko wypadku samochodowego. WWO i niesprzyjające warunki środowiskowe korelują z występowaniem zaburzeń nerwicowych, depresją, chorobami psychosomatycznymi. Wielu autorów badań podkreśla jednak, żeby nie traktować wysokiej wrażliwości, jako zaburzenia. W niesprzyjających warunkach wysoka wrażliwość może przyczynić się do negatywnych objawów fizycznych i psychicznych, ale z drugiej strony osoba wysoko wrażliwa, która wzrasta i funkcjonuje w pozytywnym środowisku jest często zdrowsza i szczęśliwsza niż nie WWO. Czy osoba WWO powinna komunikować otoczeniu, kim jest (praca, znajomi)? Jeśli tak, to w jaki sposób? Czy idąc do pracy opowiadam o swoim temperamencie? Zazwyczaj to wychodzi „w praniu”, jednak, gdy ktoś źle zrozumie moje zachowanie to warto skorygować interpretację. Na przykład: jestem bliska płaczu, a współpracownik mówi, że za bardzo się przejmuję, co zupełnie mija się z prawdą, bo zazwyczaj płacz u WWO jest wynikiem bezradności, bezsilności albo przestymulowania. W takiej sytuacji, gdy już się uspokoimy warto powiedzieć. Wiesz co, ja byłam bliska płaczu, bo czułam się zmęczona, głodna i w takich sytuacjach jest mi bardzo trudno, ale nie ma to wpływu na jakość mojej pracy. W jaki sposób bliska osoba może pomóc członkowi rodziny, partnerowi, który jest WWO? U dzieci wysoko wrażliwych bardzo ważna jest praca nad samooceną i odwoływanie się do własnych sukcesów. Dzieci WWO zazwyczaj są odważne, ale dłużej zajmuje im wejście w daną sytuację. Podobnie jest u dorosłych. Drugi ważny aspekt to unikanie zawstydzania i redukcja wstydu. Czego ty płaczesz? Co ty znowu wymyślasz? Takie słowa są dla WWO bardzo krzywdzące. Kolejna rzecz to mądre motywowanie, bo osoby wysoko wrażliwe źle reagują na nadmierne dociskanie. Niezwykle istotna jest także umiejętność rozmowy o wysokiej wrażliwości i docenianie cech z nią związanych. To pomaga wysoko wrażliwym osobom pogodzić się ze swoją cechą. Uświadamianie sobie, że jestem WWO przebiega czasem jak żałoba, najpierw się neguje – może jednak nie, potem odczuwa się złość – dlaczego ja. Następnie pojawia się etap negocjacji – może wcale tak nie mam, z czasem przychodzi smutek, a na samym końcu jest etap akceptacji. Dopiero wtedy można czerpać przyjemność z wysokiej wrażliwości. W całym tym procesie bardzo ważna jest obecność bliskiej osoby. Monika Baryła-Matejczuk U dzieci wysoko wrażliwych bardzo ważna jest praca nad samooceną i odwoływanie się do własnych sukcesów. Dzieci WWO zazwyczaj są odważne, ale dłużej zajmuje im wejście w daną sytuację. Podobnie jest u dorosłych. Drugi ważny aspekt to unikanie zawstydzania i redukcja wstydu. Czego ty płaczesz? Co ty znowu wymyślasz? Takie słowa są dla WWO bardzo krzywdzące. Kiedy osoba WWO dowiaduje się o swojej cesze może jednocześnie czuć ulgę, bo ktoś wreszcie nazwał to, co jest we mnie, ale z drugiej strony to już na zawsze, jak wyrok. Dlatego w projekcie dotyczącym WWO, który realizujemy zapraszamy sławne osoby, które odnajdują u siebie tę cechę i pięknie o niej mówią. Współpracuje z nami np. Natalia Niemien, która stwierdziła, że wysoka wrażliwość z jednej strony często przeszkadza, ale z drugiej zaprowadziła ją tam, gdzie teraz jest. To są te smaczki wysokiej wrażliwości. Dobrą robotę niosącą informację o wysokiej wrażliwości w świat zrobiła także Alanis Morissette, która udzieliła kilku wywiadów o tym, jak to jest żyć z tą cechą. Jak często osoby wysoko wrażliwe potrzebują pomocy psychoterapeutycznej? Czy taką pomoc WWO powinno traktować jako profilaktykę? Na terapię możemy spojrzeć dwojako. Z jednej strony to może być interwencja, reakcja na trudność, ale z drugiej strony także sposób na rozwój, czy poradzenie sobie z zablokowaniem w rozwoju. Widzę potrzebę mądrej współpracy osoby WWO z psychoterapeutą w sytuacji, w której WWO czuje taką potrzebę, chce sobie pewne tematy uporządkować, nadać znaczenie pewnym przemyśleniom, poukładać życie i wartości. Terapia nie jest jednak dla WWO obowiązkiem. Jest wiele osób wysoko wrażliwych, które mają tak sprzyjające środowisko i rozumieją same siebie, że nie jest im to potrzebne. Dr Elaine Aron podkreśla, że to nie jest psychoterapia wysoko wrażliwych, bo nie ma ona na celu modyfikacji tej cechy, bo WWO to nie jest defekt. To psychoterapia i wysoka wrażliwość, czyli nauka życia z niesamowitą, unikalną cechą. Widzę sens profilaktyki w tym obszarze, czyli włączania treści związanych z tym, jak różne cechy temperamentu mamy w treści zajęć szkół, przedszkoli. Samo informowanie pełni już ważną rolę w projektowaniu warunków rozwoju sprzyjających wszystkim dzieciom. Jak jest z wiedzą polskich psychoterapeutów o WWO? Mam wrażenie, że to ciągle nowinka i niewielu terapeutów wie, jak pracować z wysoko wrażliwymi. To prawda, w Polsce to ciągle nowinka. Ja obawiam się, by praca z wysoką wrażliwością nie poszła w stronę, w jaką jakiś czas temu poszła psychologia pozytywna, w stronę “coachowania”. Bardzo dużo osób zaczęło się wtedy w popularnonaukowy, mało profesjonalny sposób tym zajmować nazywając siebie “coachami”. Nie chodzi tu o profesjonalnie rozumiany coaching, a próbę powierzchownego rozwiązywania spraw, którym należy się uwaga zorientowana na człowieka. Bierzesz udział w dużym projekcie związanym z wysoką wrażliwością. Na czym on polega? Ważną częścią naszego projektu jest popularyzowanie wiedzy o wysokiej wrażliwości. To właśnie dlatego tworzymy podcasty z ambasadorami wysokiej wrażliwości ze wspomnianą Natalią Niemen czy z Mietkiem Szcześniakiem. Niebawem dołączy do nas kolejny, popularny, wysoko wrażliwy piosenkarz. Jesteśmy częścią międzynarodowego projektu, którego celem jest stworzenie kompleksowego modelu wsparcia wysoko wrażliwych dzieci w ich najbliższym środowisku. Projekt nosi tytuł „E-MOTION. Potential of highlysensitivity” i są w nim narzędzia do identyfikacji wysokiej wrażliwości, z którego będą mogli skorzystać zarówno rodzice jak i nauczyciele, materiały edukacyjne rozwijające dzieci WWO. Opracowujemy, testujemy i wdrażamy platformę, która korzystając z dobrodziejstw e-learningu pozwala wzbogacić swoją wiedzę o konkretne rozwiązania. Znajdą się tam między innymi scenariusze pracy na lekcjach, warsztaty dla rodziców i nauczycieli, będą materiały video, podcasty i dużo rozmów z osobami wysoko wrażliwymi. Mam ogromną nadzieję, że kiedyś powstanie również taka platforma dla dorosłych. Znam swoją wysoką wrażliwość, ale czasem brakuje mi konkretnych podpowiedzi i rozwiązań, które mogłabym zastosować w życiu. Mamy taki pomysł, by wspomóc osoby dorosłe przede wszystkim na ich drodze zawodowej. Wysoka wrażliwość łączy się często z uzdolnieniami, talentem, dlatego warto rozeznać własny potencjał. Ten projekt jest w fazie planowania – trzymaj kciuki! Zobacz także

wysoko wrażliwe dziecko forum